Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση της αναισθησιολόγου Δρ. Βασιλικής Σκαφτούρου με την κοινωνιολόγο Δρ. Γεωργία Δηλάκη  

  Χειρουργείο – νάρκωση: δύο λέξεις που μας…αγχώνουν, φοβίζουν, προβληματίζουν. Η αναισθησιολόγος Βασιλική Σκαφτούρου, Διδάκτωρ Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, λύνει όλες τις απορίες μας για τη σύνθετη ιατρική πράξη της αναισθησίας. Μέσα από τη συνέντευξή μας αναδεικνύονται ο ρόλος του αναισθησιολόγου στο χειρουργείο, η σχέση αναισθησιολόγου-ασθενούς, η σχέση αναισθησιολόγου-χειρουργού, η ιδιαιτερότητα των περιπτώσεων αισθητικής πλαστικής χειρουργικής και πολλά άλλα που μας ενημερώνουν, εξοικειώνουν και θα μας κάνουν στο εξής…να βλέπουμε με «άλλο μάτι» την αναισθησία και το χειρουργείο.

   Ποιος είναι ο ρόλος του αναισθησιολόγου σε ένα χειρουργείο;

   Ο ρόλος του αναισθησιολόγου στη χειρουργική αίθουσα είναι σύνθετος. Είναι καταρχήν ο ιατρός, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την αναισθησία που θα χορηγηθεί στον ασθενή, για τη διεγχειρητική παρακολούθηση σε ό,τι αφορά όλα τα συστήματα του ασθενή (καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, ουροποιητικό, κεντρικό και περιφερικό νευρικό, καθώς και μυϊκό σύστημα). Επίσης είναι υπεύθυνος για τη βέλτιστη ανάνηψη του ασθενή μετά την αναισθησία - χειρουργική επέμβαση, αλλά και για την άμεση μετεγχειρητική περίοδο. Συμμετέχει ενεργά στην αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου και σε οποιαδήποτε άλλη παρενέργεια σχετική με την αναισθησία  (π.χ. μετεγχειρητική ναυτία, έμετος, κ.ά.). Ουσιαστικά, είναι ο γιατρός που ελέγχει και εξασφαλίζει την καλή συνολική κατάσταση του ασθενή.

   Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι το άτομο που υποβάλλεται σε μια πλαστική επέμβαση δεν θεωρείται ασθενής με τη στενή έννοια του όρου, όμως για το γιατρό (αναισθησιολόγο, στην προκειμένη περίπτωση) αντιμετωπίζεται έτσι.  Επομένως και στις επόμενες απαντήσεις χρησιμοποιώ τον όρο ασθενής με την ευρύτερη έννοια.

   Κατά τη διάρκεια της αναισθησίας ο υποβαλλόμενος σε επέμβαση υπάρχει μόνο ως βιολογική ύπαρξη, ως ένα σύνολο οργάνων, τα οποία πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό την ευθύνη σας. Πώς προσφέρετε στο άτομο τη δυνατότητα να υπάρξει ως ιδιαιτερότητα μέσα σε αυτό το πλαίσιο;

   Καταρχήν κάθε άνθρωπος που προσέρχεται στο χειρουργείο αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστή, μοναδική οντότητα. Η ιατρική, που πρέπει να εφαρμόζεται εν έτει 2017, πρέπει να είναι βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα (evidenced based medicine), που υπαγορεύονται από διεθνείς ιατρικούς οργανισμούς, αλλά και να προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμού. Επομένως, ο ασθενής μέσα από την προαναισθητική εκτίμηση, κατά την οποία γίνεται αναφορά στο πλήρες ιατρικό ιστορικό του και σε ό,τι μπορεί να επηρεάζει αυτό (π.χ. συνήθειες, όπως κάπνισμα, χρήση αλκοόλ, άθληση κ.ά.), αλλά και μέσα από τις εξετάσεις του (αιματολογικές κ.ά.) αποτελεί μοναδικό άτομο, προς όφελος του οποίου πρέπει να λειτουργεί ο αναισθησιολόγος.

Κάθε άνθρωπος που προσέρχεται στο χειρουργείο αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστή, μοναδική οντότητα

   Είστε ο «ενδιάμεσος κρίκος» μεταξύ του υποβαλλόμενου σε επέμβαση και του χειρουργού ή του κάθε επεμβατικού γιατρού. Πώς προστατεύετε τον άνθρωπο που έχετε ναρκώσει; Έχετε δυσαρεστηθεί ποτέ με ιατρικό ή παραιατρικό προσωπικό σε  αυτή σας την προσπάθεια;

   Όπως προανέφερα, ο αναισθησιολόγος είναι υπεύθυνος για τον ασθενή κατά τη διάρκεια της αναισθησίας. Οφείλει να προστατεύει τις ζωτικές λειτουργίες του ασθενή (αναπνοή, καρδιαγγειακό προφίλ, διούρηση), αλλά και δευτερεύουσες παραμέτρους, όπως είναι η σωστή τοποθέτηση του σώματος του ασθενή στο χειρουργικό τραπέζι (αποφυγή πιεστικών φαινομένων σε άνω και κάτω άκρα) και άλλα. Αυτό επιτυγχάνεται καταρχήν με τη συνεχή και ενεργή παρουσία του και κατά δεύτερον με τη χρήση της τεχνολογίας (έχει κάνει τεράστια άλματα στο χώρο της υγείας), που δίνει στον αναισθησιολόγο τη δυνατότητα να παρακολουθεί στενά την αναπνευστική και καρδιαγγειακή λειτουργία. Δεν έχω δυσαρεστηθεί ποτέ, γιατί θεωρώ ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι λειτουργούν με βάση το όφελος του ασθενή και την καλή έκβαση αυτού.

   Κατά τη διάρκεια της αναισθησίας ο  υποβαλλόμενος σε επέμβαση δεν είναι σε θέση να προστατέψει το σώμα του. Υπάρχουν φορές στο χειρουργείο που, λόγω βιασύνης, νιώθετε ότι παραβιάζεται το σώμα του; Πώς αντιδράτε;

   Ο ασθενής που βρίσκεται υπό αναισθησία φυσικά και δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσει εκούσιες κινήσεις και να προστατέψει το σώμα του. Ο ρόλος ο δικός μου, όπως προανέφερα, είναι ρόλος φύλακα - άγγελου για τον άνθρωπο που «κοιμάται», δηλαδή η τοποθέτηση του ασθενή πρέπει να γίνει υπό την καθοδήγησή μου τόσο για να αποφευχθούν κακώσεις (νεύρων, αρθρώσεων κ.ά.) όσο και για μπορούν να ελέγχονται ανά πάσα στιγμή τα ζωτικά σημεία του ασθενή (αναπνευστική, καρδιακή λειτουργία κ.ά.). Πρέπει να είναι σαφές ότι ο/η υποβαλλόμενος/η σε επέμβαση πλαστικής χειρουργικής προσέρχεται στη χειρουργική αίθουσα σε καλή κατάσταση και περιμένει να βγει από αυτή σε ακόμη καλύτερη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η μέγιστη ασφάλεια κατά τη διάρκεια της αναισθησίας και φυσικά να «σεβαστούμε» στο μέγιστο βαθμό το σώμα του. 

Ο ρόλος του αναισθησιολόγου είναι ρόλος φύλακα-άγγελου για τον άνθρωπο που «κοιμάται»

   Κατά τη διάρκεια της επέμβασης ο χειρουργός και ο κάθε επεμβατικός γιατρός παύει να βλέπει το σώμα ως ολότητα, αφού το μέρος που επεμβαίνει χρειάζεται να απομονωθεί για να είναι αποστειρωμένο το χειρουργικό πεδίο. Εσείς πώς βλέπετε το σώμα;

   Για τον αναισθησιολόγο, ο υποβαλλόμενος σε χειρουργείο αποτελεί έναν ολόκληρο οργανισμό. Δεν μπορεί να απομονώσει το σώμα σε τμήματα -και αυτό γιατί οι παρεμβάσεις του αναισθησιολόγου επηρεάζουν το σύνολο του οργανισμού. Τα συστήματα στα οποία δρα, είτε μέσω των φαρμάκων που χορηγεί, είτε μέσω των πράξεών του, είναι αλληλένδετα μεταξύ τους.

   Έχετε παρέμβει ποτέ, κατά τη διάρκεια της νάρκωσης, για να εκφράσετε τη βούληση του υποβαλλόμενου σε επέμβαση;

   Όχι, διότι η σχέση του χειρουργού με τον ασθενή, συνήθως, είναι προγενέστερη από τη δική μου και φυσικά η συζήτησή τους σχετικά με την επέμβαση είναι απολύτως εμπιστευτική και, συνήθως, πολύ αναλυτική. Ο χειρουργός, ο οποίος έχει συζητήσει ενδελεχώς με τον υποψήφιο σε επέμβαση, είναι σε θέση να ξέρει καλύτερα τους στόχους της επέμβασης και τις επιθυμίες - στόχους του ασθενούς. Υπάρχουν κάποιες λίγες περιπτώσεις, που επειδή ο ασθενής έχει αφυπνιστεί και η επέμβαση συνεχίζεται με τοπική ή περιοχική αναισθησία, μπορεί να χρειαστεί να μεταφέρω στο χειρουργό κάποια επιπλέον πληροφορία - επιθυμία του ασθενούς.

   Ποια είναι τα συναισθήματα των ανθρώπων όταν οδηγούνται στο χειρουργείο, λίγο πριν τη νάρκωση; Πώς συμβάλλετε στην αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους από τους υποβαλλόμενους σε επέμβαση;

   Συνήθως οι άνθρωποι που οδηγούνται στο χειρουργείο έχουν άγχος και, κυρίως, λίγο πριν εισέλθουν στη χειρουργική αίθουσα.  Ο βαθμός του άγχους τους και κατά πόσο είναι διαχειρίσιμο, εξαρτάται από την προαναισθητική επίσκεψη - συζήτηση που θα πρέπει να έχει προηγηθεί, με σκοπό να ενημερώσει τον ασθενή για την αναισθησιολογική πρακτική, που θα ακολουθηθεί και να του λύσει τυχόν απορίες, από το χαρακτήρα του ασθενούς και συνήθως από τυχόν προηγούμενες - κακές ιατρικές εμπειρίες.

   Σημαντικό ρόλο παίζει, όπως ήδη είπα, η προαναισθητική επίσκεψη και γνωριμία με τον ασθενή. Τέλος, κατά την άφιξή του στη χειρουργική αίθουσα είναι βασικό ο ασθενής να αισθανθεί ένα φιλικό και χαλαρό κλίμα,  ενδεχομένως, με λίγη απαλή μουσική. Επίσης, προσπαθώ πάντα να εξηγώ τα διάφορα βήματα, ώστε ο ασθενής να μην αισθάνεται σαν «χαμένος», ενώ θέλω να κρατάω συνεχώς επαφή (λεκτική - οπτική) με τον ασθενή. Θεωρώ ότι αυτή η συμπεριφορά τον βοηθάει να αντιμετωπίσει το «φυσιολογικό» για την περίσταση άγχος και να «κοιμηθεί» με καλές αναμνήσεις, γεγονός πολύ σημαντικό για μια ομαλή αφύπνιση.

   Έχει ποτέ αναβληθεί επέμβαση λόγω αναστολών, φόβου ή άγχους ενός υποψήφιου λίγο πριν τη νάρκωση;

   Ναι, αν και αυτό είναι πολύ σπάνιο. Φυσικά ο ασθενής έχει πάντα τον τελευταίο λόγο, όμως συνήθως έχει προηγηθεί ενδελεχής συζήτηση τόσο με το χειρουργό όσο και με εμένα, οπότε τέτοια ενδεχόμενα είναι ιδιαίτερα σπάνια.

   Τα φάρμακα της αναισθησίας έχουν παρενέργειες; Μπορούν, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, να δημιουργήσουν επιπλοκές; Ενημερώνεται ο υποψήφιος για χειρουργείο γι’αυτές και πώς εσείς τις αντιμετωπίζετε και τις προλαμβάνετε;

   Η αναισθησία είναι αποτέλεσμα ιατρικών πράξεων και δράσης πολλών διαφορετικών φαρμάκων. Κάθε ιατρική πράξη μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκή, όπως και κάθε φάρμακο μπορεί να έχει παρενέργειες. Ο ρόλος του αναισθησιολόγου είναι να προσαρμόσει την αναισθησία στον εκάστοτε οργανισμό, να είναι σε θέση να προλάβει τυχόν προβλήματα ή να τα αντιμετωπίσει αν παρουσιαστούν. Υπάρχουν κάποιες παρενέργειες ή επιπλοκές που είναι πιο συχνές (με βάση τη βιβλιογραφία) και άλλες που είναι σπανιότερες. Ο υποψήφιος προς χειρουργείο ενημερώνεται σε γενικές γραμμές (γραπτά και προφορικά) για τις πιθανότερες επιπλοκές, αν και αυτό είναι πολύ σχετικό, γιατί δεν μπορούμε να ξέρουμε τι μπορεί να συμβεί στον κάθε οργανισμό.

Ο ρόλος του αναισθησιολόγου είναι να προσαρμόσει την αναισθησία στον εκάστοτε οργανισμό

   Ένα πλήθος φαρμακευτικών προϊόντων κατακλύζει την αγορά. Πώς διασφαλίζεστε στην επιλογή των κατάλληλων φαρμάκων για τη νάρκωση; Σας βοηθά κάποιος κρατικός φορέας στην επιλογή; 

   Φυσικά, υπάρχει πλέον πολλή μεγάλη δυνατότητα επιλογής φαρμάκων για τη χορήγηση αναισθησίας και τα οποία επιλέγονται με βάση τις ανάγκες του εκάστοτε χειρουργείου και προς όφελος του ασθενούς (ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ατόμου κ.ά.). Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε είναι επικυρωμένα και ελεγμένα από τον ΕΟΦ (Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων).

   Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ανθρώπων, που κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, ένιωθαν πόνο, δυσφορία, άκουγαν τις συνομιλίες των γιατρών αλλά δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν. Τι συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις; Μπορεί να «αποτύχει» η αναισθησία;

   Αυτό δυστυχώς είναι αλήθεια. Η αναισθησία είναι μία σοβαρή και πολύπλοκη ιατρική πράξη, η οποία μπορεί να παρουσιάσει αστοχίες. Κατά την αναισθησία (γενική αναισθησία) πρέπει ο ασθενής να μην έχει μνήμη του χειρουργείου (καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος), να μην πονάει (αναλγησία) και ενίοτε να μην έχει και μυϊκό τόνο (μυοχάλαση). Αυτό επιτυγχάνεται με τη χορήγηση σε τιτλοποιημένες δόσεις εξειδικευμένων φαρμάκων. Αν ο συνδυασμός αυτός δεν είναι ορθός, τότε φυσικά υπάρχει έλλειμμα σε κάποιον από αυτούς τους στόχους, γεγονός που μεταφράζεται σε ένα από τα παραπάνω συμπτώματα που αναφέρονται από τους ασθενείς. Εκεί ακριβώς έγκειται και ο ρόλος του αναισθησιολόγου, του καλού αναισθησιολόγου.

Η αναισθησία είναι μια πολύπλοκη ιατρική πράξη, που πρέπει να εξασφαλίζει στον ασθενή την απουσία πόνου, μνήμης του χειρουργείου, ενίοτε και μυϊκού τόνου

   Ποια είναι τα μεγαλύτερα χειρουργεία, στα οποία έχετε συμμετάσχει και πώς ανταποκριθήκατε στην πρόκληση να κρατήσετε για πολλές ώρες έναν άνθρωπο ναρκωμένο;

   Αυτό είναι πραγματική πρόκληση για έναν αναισθησιολόγο…το μεγαλύτερο σε διάρκεια αλλά και σε παρεμβάσεις χειρουργείο (πλαστικής χειρουργικής) διήρκησε περίπου 9 ώρες. Φυσικά έχω συμμετάσχει και σε άλλου είδους χειρουργεία πολύ μεγάλης διάρκειας (νευροχειρουργικά, όπως όγκοι εγκεφάλου οπισθίου βόθρου) που έχουν φτάσει τις 15 ώρες. Ευτυχώς όλα στέφθηκαν με επιτυχία. Οι στόχοι, αλλά και τα προβλήματα, ανάλογα με την περίπτωση ποικίλουν. Στις περιπτώσεις της πλαστικής χειρουργικής, ο/η υποψήφιος πρέπει να ανανήψει γρήγορα, να κινητοποιηθεί όσο γίνεται πιο άμεσα και φυσικά να μην πονάει. Εννοείται ότι θα πρέπει όλες του οι βασικές λειτουργίες (αναπνευστική, αιμοδυναμική κατάσταση, διούρηση κ.ά.) να διατηρούνται από τον αναισθησιολόγο σε άριστο επίπεδο, ώστε να μπορεί άμεσα μετά το χειρουργείο να αυτονομηθεί.

   Είστε ο πρώτος άνθρωπος που έρχεται σε επαφή με τον υποβαλλόμενο σε επέμβαση όταν επανέρχεται από τη νάρκωση. Τι νιώθετε όταν τον ξυπνάτε; Ποιο είναι το πρώτο μήνυμα που του μεταφέρετε;

   Αυτή είναι μια πολλή ιδιαίτερη στιγμή. Κατά αρχήν σε αυτή τη φάση μπορούν να συμβούν διάφορες επιπλοκές. Όταν όλα πηγαίνουν καλά είναι η στιγμή δικαίωσης για τη δουλειά που έχει προηγηθεί. Ο «αφανής ήρωας» του χειρουργείου (ο αναισθησιολόγος) αποδεικνύει πόσο σημαντικός είναι. Ο πρωταρχικός μου στόχος σε αυτή τη φάση είναι ο ασθενής να αφυπνιστεί ήρεμα και ομαλά, σε ζεστό και ήσυχο περιβάλλον, σαν στο σπίτι του. Φυσικά το πρώτο πράγμα για το οποίο τον ενημερώνω είναι ότι είναι καλά, το χειρουργείο τελείωσε και όλα πήγαν καλά.

   Ένα μέρος της επαγγελματικής σας δραστηριότητας αφορά την αισθητική πλαστική χειρουργική. Πώς νιώθετε όταν δίνετε νάρκωση σε έναν άνθρωπο, που έχει επιλέξει να υποβληθεί σε επέμβαση όχι για λόγους υγείας αλλά για λόγους ομορφιάς; Που, παρόλο ότι δεν είναι ασθενής, έχει πάρει την απόφαση να μπει κάτω από το νυστέρι;

   Λοιπόν, εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά….είναι πολύ σημαντικό να έχει γίνει μια ουσιαστική κουβέντα με τον υποψήφιο, ώστε να του εξηγηθεί ότι σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα χειρουργείο, το οποίο φυσικά θα προσπαθήσουμε να το φέρουμε εις πέρας όσο πιο ανώδυνα και «εύκολα» γίνεται. Ο στόχος είναι να βγεί από τη χειρουργική αίθουσα καλύτερος/η από ότι μπήκε και φυσικά χωρίς άλλα συνοδά προβλήματα (ναυτία, ζάλη, πόνος, κ.ά.), για να μπορέσει να χαρεί το αισθητικό του αποτέλεσμα.

   Παρατηρείτε διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά μεταξύ των ανθρώπων που υποβάλλονται σε αισθητική επέμβαση και εκείνων που υποβάλλονται σε επέμβαση για λόγους υγείας -τόσο πριν όσο και μετά το χειρουργείο;

   Εννοείται και είναι και απολύτως φυσικό. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν άλλους προβληματισμούς, ανησυχίες και φυσικά «απαιτήσεις» από αυτούς που για λόγους υγείας πρέπει να υποβληθούν σε κάποια επέμβαση. Συνήθως είναι πιο ανυπόμονοι, δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα κυρίως τη μετεγχειρητική περίοδο και επιθυμούν να πάρουν εξιτήριο από το νοσοκομείο όσο γίνεται πιο γρήγορα. 

   Πώς βιώνουν και διαχειρίζονται οι υποβληθέντες σε αισθητικές επεμβάσεις τον πόνο; Είναι εύκολο ή δύσκολο γι’αυτούς να μιλήσουν για τον πόνο, δεδομένου ότι ο πόνος έχει προκληθεί για την επίτευξη της ομορφιάς ή την αντιμετώπιση των σημαδιών της γήρανσης και όχι για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος υγείας; Μιλούν για τον πόνο ή τον αρνούνται;

   Όπως είπα πριν, οι άνθρωποι που υποβάλλονται σε αισθητικού τύπου επεμβάσεις πολλές φορές δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να έχουν κάποια περίοδο ανάρρωσης. Βασικός μου στόχος είναι να έχουν καλή αναλγητική θεραπεία μετά το χειρουργείο, ώστε να μην το βιώσουν άσχημα. Ο μετεγχειρητικός πόνος πρέπει να αντιμετωπίζεται επαρκώς, γιατί παίζει καθοριστικό ρόλο στη συνολική μετεγχειρητική πορεία του ατόμου. Φυσικά τους ενθαρρύνω στο να μου αναφέρουν αν και πόσο πονούν μετά το χειρουργείο, ώστε να αντιμετωπίζω σωστά και εγκαίρως το πρόβλημα. Γενικά, μιλούν για τον πόνο, αν τον βιώνουν.

Οι υποβληθέντες σε αισθητικές επεμβάσεις είναι πιο ανυπόμονοι και δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα τη μετεγχειρητική περίοδο 

   Έχετε συνεργαστεί με γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων. Ποια ειδικότητα –σύμφωνα με την εμπειρία σας- βιώνει το μεγαλύτερο άγχος;

   Κάθε ειδικότητα έχει τις ιδιαιτερότητές της, αν και όλες έχουν μια κοινή συνισταμένη, το καλό του ασθενούς. Βασικός στόχος είναι να πραγματοποιηθεί το χειρουργείο χωρίς επιπλοκές και απρόοπτα και φυσικά να επανέλθει ο ασθενής όσο γίνεται πιο γρήγορα σε καλή φυσική κατάσταση, δηλαδή όπως λέμε απλά: «να βγει καλά ο ασθενής από το χειρουργείο». Έπειτα, έρχονται τα υπόλοιπα. Οι πλαστικοί χειρουργοί, για παράδειγμα, έχουν άγχος να εκπληρώσουν την επιθυμία του ασθενούς τους, οι μαιευτήρες - γυναικολόγοι (επίσης χειρουργική ειδικότητα με ιδιαιτερότητες) να παραδώσουν μητέρα και παιδί υγιή ή γυναίκα σε καλή κατάσταση (και κυρίως σχετικά με τη γονιμότητά της). Ο καθένας έχει το δικό του μετερίζι. 

   Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η επέμβαση που αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για έναν πλαστικό χειρουργό;

   Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση δεν είναι τόσο απλή…πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν πλαστικό χειρουργό είναι…όταν πρέπει να «μεταμορφώσει» βελτιώνοντάς το, ένα μέρος της εξωτερικής εμφάνισης του ανθρώπου που θέλει να χειρουργηθεί. Όταν δηλαδή, το αποτέλεσμα της δουλειάς του θα είναι καθοριστικό, θα αλλάξει σε σημαντικό βαθμό την εικόνα του ατόμου, αλλά ταυτόχρονα θα ικανοποιήσει και τις προσδοκίες του, π.χ. ρινοπλαστική, κοιλιοπλαστική, αυξητική στήθους κ.ά.

   Έχετε συγκρουστεί ποτέ με πλαστικό χειρουργό ως προς τη διάρκεια μιας νάρκωσης; Δηλαδή ο ίδιος να ζητάει παράταση της νάρκωσης, ενδεχομένως για να προβεί και σε πρόσθετες χειρουργικές ενέργειες, αλλά εσείς να κρίνετε ότι η περαιτέρω αναισθησία είναι εις βάρος του υποβληθέντα σε αισθητική επέμβαση; Αν ναι, πώς το ξεπεράσατε;

   Όχι, ευτυχώς δεν έχω βρεθεί σε τέτοια θέση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό η χειρουργική ομάδα (γιατί περί ομάδας πρόκειται) να λειτουργεί στο «ίδιο μήκος κύματος» με κοινό παρανομαστή την ασφάλεια του ασθενούς. Αυτό είναι βασικό για να υπάρχει καλό κλίμα, συνεννόηση και φυσικά επιτυχία στη δουλειά μας.

   Δραστηριοποιείστε στον ιδιωτικό τομέα, σε έγκριτα ιδιωτικά θεραπευτήρια. Σας παρέχεται ο χρόνος που χρειάζεται προεγχειρητικά για να μιλήσετε με τον άνθρωπο που πρόκειται να ναρκώσετε; Τι περιλαμβάνει αυτή η συζήτηση, πέρα από το ιατρικό ιστορικό; Έχετε το χρόνο να μάθετε περισσότερα για τη ζωή του υποψήφιου (δηλαδή το είδος της εργασίας του, την καθημερινότητά του, κάποιες ιδιαίτερες συνήθειές του, το κοινωνικό του περιβάλλον, κλπ.);

   Φυσικά. Η προαναισθητική επικοινωνία εξαρτάται κυρίως από την προσωπική βούληση του ασθενούς και τη δική μου. Τα νοσηλευτικά ιδρύματα ακολουθούν τις δικές μας υποδείξεις. Γενικά δεν έχω αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα σχετικά μ’ αυτό.

   Στη μέχρι τώρα επαγγελματική σας διαδρομή είστε ικανοποιημένη από το επίπεδο της τεχνολογίας στους χώρους που δραστηριοποιείστε; Θα επιθυμούσατε μεγαλύτερο εκσυγχρονισμό και ποια είναι η σχέση σας με τις νέες τεχνολογίες;

   Σε γενικές γραμμές ναι, είμαι ικανοποιημένη. Φυσικά, υπάρχουν νοσηλευτικά ιδρύματα που μπορούν να παρέχουν καλύτερο επίπεδο υπηρεσιών, τόσο σε τεχνολογικό, όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό, σε σχέση με άλλα. Είναι βέβαιο ότι όλα αυτά, τα οποία τουλάχιστον γνωρίζω από κοντά, πληρούν και με το παραπάνω τις προδιαγραφές ασφαλείας που απαιτούνται για τη χορήγηση αναισθησίας με ασφάλεια. Η τεχνολογία έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ειδικότητας της αναισθησιολογίας και φυσικά είμαι αρκετά εξοικειωμένη. Θεωρώ ότι είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο, εφάμιλλο των πιο προηγμένων  ευρωπαϊκών χωρών.

   Έχετε και μετεγχειρητική επαφή με τους υποβαλλόμενους σε επέμβαση; Όχι μόνο αμέσως μετά το χειρουργείο, που έτσι κι αλλιώς επιβάλλεται και από την ειδικότητά σας, αλλά και τη μακροπρόθεσμη μετεγχειρητική περίοδο;

   Γενικά, ενημερώνομαι για τη μετεγχειρητική πορεία των ασθενών μου πάντα, μιας και τις περισσότερες φορές είμαι εγώ αυτή που δίνω τις μετεγχειρητικές οδηγίες σε συνεργασία με το χειρουργό. Πολλές είναι οι περιπτώσεις που τους επισκέπτομαι και τις επόμενες μέρες μετά το χειρουργείο, π.χ. αν έχω τοποθετήσει επισκληρίδιο καθετήρα για χορήγηση αναλγησίας κ.ά. Σχετικά με την πορεία τους μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, συνήθως ο ρόλος μου είναι συμβουλευτικός και μόνο αν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο θέμα παρεμβαίνω. Τις περισσότερες φορές ενημερώνομαι για τη μετεγχειρητική πορεία των ασθενών σε μακροπρόθεσμη βάση από τον εκάστοτε συνεργάτη μου χειρουργό.

   Κυρία Σκαφτούρου σας ευχαριστώ πολύ…εύχομαι η στιγμή της αφύπνισης των υποβαλλόμενων σε επέμβαση να είναι πάντα και στιγμή δικαίωσης για τη δουλειά σας!

     Ο πλαστικός χειρουργός Άρης Νταμάγκας συζητά με την κοινωνιολόγο Δρ. Γεωργία Δηλάκη

   Ο πλαστικός χειρουργός Άρης Νταμάγκας -Διευθυντής στην Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας, με πολυετή εμπειρία στην Αισθητική και Επανορθωτική Πλαστική Χειρουργική- μου έδωσε, κάποια χρόνια πριν, την πρώτη συνέντευξη για τη διδακτορική διατριβή μου, που αφορούσε την τροποποίηση του σώματος μέσω της αισθητικής πλαστικής χειρουργικής. Σήμερα, δέχτηκε –μετά από πρόσκλησή μου- μια νέα μας ανοιχτή, εκτεταμένη συζήτηση, που μαγνητοφωνήθηκε, να αποτελέσει την πρώτη μου συνέντευξη για το site μου www.αισθητικηχειρουργικη.com. Μου μιλά για τις εξελίξεις στην πλαστική χειρουργική, τα συναισθήματα και τις καταστάσεις που βιώνει, αλλά και για όλα όσα αποτελούν το καταστάλαγμα της εμπειρίας του εξασκώντας το επάγγελμα του πλαστικού χειρουργού.

   Τι σας δίδαξε η πολυετής εμπειρία σας στην πλαστική χειρουργική;

   Η εμπειρία μου στην πλαστική χειρουργική με έχει οδηγήσει να υιοθετήσω δυο βασικές αρχές.

   Η πρώτη έχει να κάνει με το κίνητρο, που ωθεί κάποιον ή κάποια να υποβληθεί σε επέμβαση. Αν, επειδή όλοι είναι ενήλικες και νοήμονες, μου πουν ότι «ξέρεις γιατρέ μου…από μια τροποποίηση σε ένα “άσχημο” χαρακτηριστικό του σώματός μου, αυτός που θα ευχαριστηθεί θα είμαι αποκλειστικά εγώ κι αυτό είναι το κίνητρο, το οποίο με οδηγεί στην επέμβαση αυτή»…τότε πράγματι θεωρώ ότι οι πιθανότητες μετά την επέμβαση να μείνει πάρα πολύ ικανοποιημένος είναι μεγάλες. Αν, όμως, δεν έχει συναισθηματικά κατασταλάξει και ωθείται από την πίεση -καλώς εννοούμενη κάποιες φορές, όχι απαραίτητα ενοχλητική, παρότρυνση θα έλεγα- από το φιλικό ή το συγγενικό περιβάλλον, χωρίς η ίδια ή ο ίδιος να είναι κατασταλαγμένος για την επέμβαση, τότε είναι πολύ πιθανό να μην βιώσει -όσο καλό και να είναι το αισθητικό αποτέλεσμα- μεγάλη μετεγχειρητική ικανοποίηση.

   Η δεύτερη αρχή…έχει να κάνει με την όλη διαδικασία. Δηλαδή…αν λάβουμε υπόψη μας τη συνισταμένη μιας επέμβασης, η οποία αποτελείται από τις τομές, τον πόνο, το χρόνο μετεγχειρητικής ανάρρωσης, τις δυνητικές επιπλοκές, την απουσία κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης, τα χρήματα και τα χαρακτηρίσουμε όλα αυτά μαζί με τη λέξη κόστος με ένα X, απαιτείται να είναι σε θέση ο γιατρός με την εμπειρία του –γιατί δεν δικαιολογείται να μην γνωρίζει ακριβώς τις πραγματικές διαστάσεις ενός προβλήματος- να δώσει ένα αποτέλεσμα που να έχει όφελος τουλάχιστον 2X -μόνο τότε θα αξίζει τον κόπο να αναλάβει ένα περιστατικό. Αν είναι πραγματικά «ίσα βάρκα και ίσα γιαλός» ή προσπαθείς να δυιλίσεις τον κώνωπα για να δεις την αξία και την ωφέλεια μιας επέμβασης, συνήθως, νομίζω, είναι λάθος επιλογή.

   Έχετε αναθεωρήσει απόψεις ή πρακτικές στην επαγγελματική σας ζωή κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών; Πείτε μου κάτι χαρακτηριστικό.

   Κάθε σωστός επαγγελματίας θα πρέπει να αυτοβελτιώνεται διαρκώς και ενδεχόμενες κακές ή μέτριες επιλογές…να κριτικάρονται και να βελτιώνονται ή να απορρίπτονται. Γενικώς θεωρώ ότι κάποιες επεμβάσεις όπως είναι, για παράδειγμα, η λέπτυνση και η ανόρθωση των μηρών, που είναι μια δύσκολη επέμβαση, γιατί έχεις να μετακινήσεις ένα βαρύ τμήμα του σώματος, που είναι ο μηρός και να το ανορθώσεις στην περιοχή της μηροβουβωνικής πτυχής, παράδειγμα, θεωρώ ότι αν ο υποψήφιος δεν έχει φτάσει στην απώλεια βάρους ή αν δεν έχει προηγηθεί πρωτίστως μια λιποαναρρόφηση, που μπορεί να προκαλέσει μια προσωρινά μεγάλη χαλάρωση στα μαλακά μόρια αλλά πρακτικά να τα καταστήσει ελαφρύτερα…δεν προβαίνω ποτέ –παράδειγμα- σε ανόρθωση και λιποαναρρόφηση ταυτόχρονα πλέον, γιατί θεωρώ ότι το αποτέλεσμα δεν μπορεί να γίνει ικανοποιητικό.

   Επίσης…πάντοτε έχω προσπαθήσει να αποφύγω…παρόλο που είναι της μόδας…το λαϊκισμό στη χειρουργική…γιατί είναι εύκολο να λες ότι με ένα «μαγικό ραβδί» μπορεί να γίνει -χωρίς χειρουργείο- μία μεταμόρφωση σώματος, αλλά ο υπεύθυνος επαγγελματίας -και δεν μιλάμε τώρα για νοοτροπία ινστιτούτων αισθητικής, που «όλα τα σφάζουμε όλα τα μαχαιρώνουμε»- θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για το αποτέλεσμα και, κυρίως, για τη διάρκεια του αποτελέσματος. Άρα, μαγικές προτάσεις, όπως κάποιου τύπου laser για αναίμακτη βλεφαροπλαστική ή «μαγικά νήματα», που εξαφανίζουν περίσσεια πολλών κιλών από την κοιλιά, από τα μπράτσα ή διορθώνουν το χαλαρωμένο λαιμό, που είναι «προδότης» της ηλικίας, θεωρώ ότι είναι ανέφικτο να επιτευχθούν με αυτές τις μεθόδους.

   Ποια επέμβαση της πλαστικής χειρουργικής σας έχει προσφέρει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση;

   Η ρινοπλαστική γιατί αποτελεί επέμβαση-πρόκληση για τον πλαστικό χειρουργό, αφού αφενός η ποικιλομορφία στην ανατομία της μύτης κάνει την κάθε επέμβαση μοναδική και αφετέρου βελτιώνει εντυπωσιακά τη συνολική εικόνα του προσώπου. Επιπλέον, το λειτουργικό αποτέλεσμα –δηλαδή η ελεύθερη αναπνοή- που επιτυγχάνεται παράλληλα με το αισθητικό, προσφέρει μεγάλες και δυναμικές αλλαγές στη ζωή των υποβληθέντων.

  Beautification, δηλαδή επεμβάσεις που γίνονται για την τροποποίηση κάποιου χαρακτηριστικού με σκοπό την επίτευξη της ομορφιάς (π.χ. ρινοπλαστική, ωτοπλαστική) ή rejuvenation, δηλαδή επεμβάσεις που πραγματοποιούνται για την αντιμετώπιση των σημαδιών της γήρανσης (π.χ. λίφτινγκ προσώπου, βλεφαροπλαστική); Ποια ομάδα επεμβάσεων σας έχει κερδίσει; Ποια ομάδα σας προσφέρει τις μεγαλύτερες συγκινήσεις στην καριέρα σας;

   Οι επεμβάσεις της κάθε κατηγορίας έχουν τις ενδείξεις και κατ’επέκταση τη γοητεία τους. Για παράδειγμα, μια νεαρή κοπέλα, η οποία έχει μια δυσμορφία στο στήθος -σωληνωτό στήθος ή μικρό στήθος- ή μια κοπέλα ή ένας νεαρός, ο οποίος έχει μια όχι τόσο γοητευτική μύτη –π.χ. μεγάλη καμπούρα, πεσμένο ακρορρίνιο και γενικά μύτη που δεν ταιριάζει στο πρόσωπό του- αδημονεί να φτάσει η μέρα εκείνη, που ο πλαστικός χειρουργός θα κάνει εκείνη τη «μαγική» παρέμβαση, που θα του αλλάξει την πορεία της ζωής του.

   Από την άλλη μεριά, όμως, και, διαχρονικά, ο φόβος του γήρατος είναι ένα θέμα ταμπού, ένα θέμα που γεμίζει πάντοτε άγχος, ίσως και φόβο, από κάποια ηλικία και μετά. Κατά συνέπεια, μια κυρία, πολλώ δε μάλλον, μία κυρία, η οποία υπήρξε ωραία στη ζωή της και κέρδιζε πάντοτε το θαυμασμό, είναι φυσικό να έχει την επιθυμία να σβήσει τα σημάδια του χρόνου…το σωστό, βέβαια, είναι να δείχνει όσο μπορεί όμορφη και νέα για την ηλικία της, όχι να είναι κάποια άλλη. Άρα και οι δύο κατευθύνσεις –beautification, rejuvenation- είναι πολύ σημαντικές και προσφέρουν μεγάλες συγκινήσεις στην καριέρα μου.

   Ποιο είναι το καλύτερο κοπλιμέντο που σας έχουν κάνει για τη δουλειά σας;

   Θεωρώ τον εαυτό μου αρκετά…ευλογημένο γιατί έχω την ικανοποίηση να δέχομαι πολύ ευμενή σχόλια από την πλειονότητα των πελατών μου, ασθενών μου…Αλλά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, δύο ωραία κοπλιμέντα ήταν από δύο κυρίες, στις οποίες είχα κάνει αυξητική στήθους. Η πρώτη έλεγε «σε θυμάμαι πάντοτε με ευγνωμοσύνη όταν φοράω μακό μπλουζάκι χωρίς σουτιέν το καλοκαίρι και βρέχεται η μπλούζα μου» και η δεύτερη είχε πάει σε ένα πολύ κοσμικό beach bar, πέντε μήνες μετά την επέμβαση και συμπτωματικά παρευρισκόταν στο event μια γνωστή τηλεπερσόνα, η οποία, την εποχή εκείνη, είχε κάνει κι εκείνη αυξητική στήθους, και μου είπε «κοιτούσαν περισσότερο το δικό μου μπούστο απ’ό,τι της επώνυμης». Αυτά ξεχωρίζω σαν πιο ιδιαίτερα σχόλια. Πολύ ξεχωριστή, επίσης, είναι για μένα η περίπτωση ενός μαθητή, που υποβλήθηκε πριν κάποια χρόνια σε ωτοπλαστική γιατί την εποχή εκείνη επιθυμούσε να απολαύσει τα μαλλιά του κοντοκουρεμένα. Τελικά, όμως, τα οφέλη της ωτοπλαστικής του δεν έμειναν σε επίπεδο εικόνας, αφού ο νεαρός από την απόλυτη συστολή εξελίχθηκε σε έναν πρωταθλητή. Οι γονείς του ακόμα επικοινωνούν μαζί μου και διαρκώς με ευχαριστούν…

   Υπάρχει επέμβαση ή επεμβάσεις από τις οποίες θα αποτρέπατε κάποιον;

   Όλες οι επεμβάσεις έχουν ενδείξεις. Κάθε επέμβαση που έχει απόλυτη ένδειξη, είναι δοκιμασμένη από τη βάσανο του χρόνου και υπάρχει ικανοποιητικό follow-up μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος ή ενδιαφερόμενη να επιλέξει να υποβληθεί σε αυτήν. Όμως, ακόμα και η πιο συνηθισμένη επέμβαση αν δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να υποβληθεί κάποιος σε αυτήν καλό είναι να μην γίνει.

   Τα τελευταία χρόνια βομβαρδιζόμαστε από τα ΜΜΕ για επεμβάσεις που «πρέπει» να γίνονται σε συγκεκριμένες ηλικίες, για θέματα που «πρέπει» να προλάβουμε ή για τακτικές που «πρέπει» να ακολουθήσουμε. Ποια είναι η φιλοσοφία σας γύρω από το χρόνο πραγματοποίησης  των αισθητικών επεμβάσεων, δηλαδή το timing;

   Γενικότερα η φιλοσοφία μου διέπεται από την αρχή ότι δεν πρέπει να οδηγούμαστε σε κάποιο χειρουργείο από κοινωνικά πρότυπα, από κώδικες που μας επιβάλλονται και που λανσάρονται, γενικότερα, σαν μια αδήριτη ανάγκη. Η φιλοσοφία μου είναι ότι μια αισθητική επέμβαση πρέπει να πραγματοποιείται όταν πληρούνται δύο προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση είναι όλοι οι ενήλικοι ενδιαφερόμενοι να απαντήσουν ότι θα αισθανθούν οι ίδιοι καλύτερα αν τροποποιήσουν κάποιο μέρος του σώματός τους που επιθυμούν. Και η δεύτερη να είναι το προσδοκώμενο όφελος σε σχέση με το κόστος που διακυβεύεται -και λέγοντας κόστος εννοούμε ταλαιπωρία, δυνητικοί κίνδυνοι, χρήματα, χρόνος ανάρρωσης- μεγαλύτερο, δηλαδή να μπορέσουν οι ενδιαφερόμενοι να το εισπράξουν πολλαπλάσια σε μετεγχειρητική ικανοποίηση. Τώρα για το χρόνο, εγώ θεωρώ ότι σε όλους μας, όταν πληρούνται τα παραπάνω, υπάρχει ένα κρίσιμο «κατώφλι», ένα κρίσιμο καμπανάκι, που ο καθένας μπορεί να το διαισθανθεί ο ίδιος.

Δεν πρέπει να οδηγούμαστε στο χειρουργείο από κοινωνικά πρότυπα αλλά για να αισθανθούμε οι ίδιοι καλύτερα

   Πώς νιώθετε με το χρόνο που περνά; Το επάγγελμά σας το κάνει πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να αποδεχτείτε τις αλλαγές στην εξωτερική σας εμφάνιση με την πάροδο του χρόνου;

   Μιλώντας ειλικρινά θα έλεγα ότι δεν ξέρω, τελικά, αν στην περίπτωσή μου το επάγγελμα με διάλεξε ή εγώ διάλεξα τη συγκεκριμένη ειδικότητα. Λέγοντας αυτό λοιπόν…σίγουρα με έχει επηρεάσει και θα με επηρεάζει ενδεχομένως και με την πάροδο του χρόνου περισσότερο. Παρ’όλ’αυτά, όμως, όπως προείπαμε, γενικότερα, το ζητούμενο δεν είναι να παραμείνουμε για πάντα νέοι αλλά…να γερνάμε όμορφα.

 Το ζητούμενο δεν είναι να παραμείνουμε για πάντα νέοι αλλά να γερνάμε όμορφα

   Αν επιθυμήσετε να υποβληθείτε σε κάποια αισθητική επέμβαση πόσο εύκολο σας είναι να εμπιστευτείτε κάποιον άλλο πλαστικό χειρουργό;

   Υπάρχουν αρκετοί συνάδελφοι, αξιόλογοι επιστήμονες, τους οποίους…θα μπορούσα να εμπιστευτώ, από τον κύκλο γνωριμίας που υπάρχει.

   Πώς νιώθετε όταν βλέπετε στους γύρω σας χαρακτηριστικά στην εμφάνισή τους, που κατά τη γνώμη σας, χρειάζονται βελτίωση; Έχει σταθεί ποτέ το «βλέμμα» του ειδικού εμπόδιο στις σχέσεις σας; Πώς το ξεπεράσατε;

   Η εντός εισαγωγικών «επαγγελματική διαστροφή», η οποία με χαρακτηρίζει…δεν ξέρω αν είναι περισσότερο λόγω χαρακτήρα ή καθαρά επαγγελματική διαστροφή, αμιγώς επαγγελματική διαστροφή, με κάνει να έχω πολύ ευαίσθητους δέκτες στο να αντιλαμβάνομαι τόσο άτομα, τα οποία είτε έχουν υποστεί μια επέμβαση και δεν έχει πάει καλά ή έχουν κάποιο μη τόσο φυσικό αποτέλεσμα ή κάποια ατέλεια όσο και άτομα, τα οποία έχουν κάποιο μη ελκυστικό χαρακτηριστικό, κυρίως στο πρόσωπο, όπως είναι τα «πεταχτά» αυτιά, μια δύσμορφη μύτη, σε πιο μεγάλες ηλικίες οι ρυτίδες…πολλές φορές πέφτει αναγκαστικά το μάτι πάνω και με προβληματίζει. Εμπόδιο στις σχέσεις είτε σε προσωπικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο γενικότερα δεν θα έλεγα…βέβαια είμαι πολύ διακριτικός στο να προτρέψω ή να αποτρέψω κάποιον ή κάποια από το να κάνει επέμβαση ή να τονίσω την τυχόν ατέλειά του, που ενδεχομένως είτε έχει συμβιβαστεί με αυτήν είτε προσπαθεί να την απωθήσει. Μόνο όταν ο ίδιος ή η ίδια κάνει λόγο…δέχομαι να αναλύσω επιμέρους το πρόβλημα. Δεν θέλω ποτέ να δημιουργήσω έστω και για τα πιο αυτονόητα προβλήματα θέμα…να φέρω τον άλλον σε δύσκολη θέση.

   Πόσο αγχώδες είναι το επάγγελμά σας ως πλαστικού χειρουργού; Τι είναι αυτό που σας αγχώνει περισσότερο;

   Θεωρώ ότι είναι…τουλάχιστον όπως το βιώνω εγώ, δεν ξέρω…μακάρι κάποιοι συνάδελφοι να μην έχουν το ίδιο θέμα, αλλά εγώ τουλάχιστον το βιώνω ως ένα πολύ αγχώδες επάγγελμα, ίσως να μην είναι το νούμερο ένα επάγγελμα με άγχος αλλά θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ αγχώδες, γιατί κρινόμαστε από τη λεπτομέρεια. Μπορεί να κάνεις μια άψογη επέμβαση, η οποία…είτε γιατί ο οργανισμός του χειρουργημένου είτε γιατί κάποιος αστάθμητος παράγοντας –γιατί δεν κάνεις κάτι στατικό, είναι κάτι δυναμικό- δεν έχει λειτουργήσει σωστά ή έχει καθυστερήσει την ανάρρωση…πάντοτε, λοιπόν, δημιουργεί…άγχος. Ακόμα και επέμβαση, την οποία την έχουμε κάνει εκατοντάδες ή χιλιάδες φορές, πάντοτε θεωρητικά μέχρις ότου οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα…γιατί αντιμετωπίζεται η κάθε επέμβαση ως ξεχωριστή…δεν είναι cookie-cutter, δηλαδή έχουμε ένα πρότυπο και κόβουμε κουλουράκια πάντοτε με το ίδιο σύστημα.

   Εκείνο που με αγχώνει περισσότερο -όσο και να φαίνεται παράξενο- δεν είναι τόσο το πώς θα αντιδράσει ο ίδιος ή η ίδια, δηλαδή αν θα του αρέσει ή όχι το αποτέλεσμα, όσο αν με τα δικά μου κριτήρια είμαι εγώ ευχαριστημένος. Και, επειδή είναι πολύ υψηλά τα standard, πολλές φορές έχει συμβεί άτομο να είναι κατευχαριστημένο και εγώ να μέμφομαι εσωτερικά τον εαυτό μου γιατί ενδεχομένως υπήρξε μια λεπτομέρεια, η οποία μου διέφυγε.

   Είστε στρατιωτικός πλαστικός χειρουργός ενώ, ταυτόχρονα, δραστηριοποιείστε και στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχουν δυσκολίες που να έχετε αντιμετωπίσει λόγω αυτής της διπλής δραστηριότητας και πώς τις έχετε ξεπεράσει;

   Εντάξει…στη μία δραστηριότητα το αντικείμενο είναι, κυρίως, η επανορθωτική χειρουργική. Βέβαια, η επανορθωτική χειρουργική έχει τη δυνατότητα να σε κάνει καλύτερο στην αισθητική χειρουργική. Άρα υπάρχει μια συνεργική δράση αυτών των δύο δραστηριοτήτων. Οι δυσκολίες, κυρίως, έγκεινται στο γεγονός ότι υπάρχει ένα υπερβολικά εκτεταμένο ωράριο που μερικές φορές είναι εξουθενωτικό.

Η Επανορθωτική Χειρουργική σε κάνει καλύτερο στην Αισθητική Χειρουργική

   Ασχολείστε και με αισθητική και με επανορθωτική πλαστική χειρουργική –σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, με δύσκολες και βαριές περιπτώσεις αποκατάστασης. Αυτό είναι κάτι αμφιθυμικό, είναι κάτι το οποίο είναι αντικρουόμενο;

   Θα έλεγα απεναντίας…υπάρχει κοινός στόχος, γιατί στην επανορθωτική χειρουργική πρέπει να υπάρχει και το αισθητικό αποτέλεσμα, ενώ στην αισθητική χειρουργική πρέπει να υπάρχει η λειτουργικότητα. Άρα…είναι κοινή και αδιαίρετη η ειδικότητα, αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να περάσουμε. Είναι κοινή και αδιαίρετη η ειδικότητα και θεωρώ ότι κάποιος που γνωρίζει καλά την επανορθωτική πλαστική χειρουργική είναι πάρα πολύ εύκολο να ασχοληθεί με την αισθητική χειρουργική και, επίσης, να διορθώνει τις τυχόν επιπλοκές της αισθητικής χειρουργικής, ενώ άτομα που προήλθαν από άλλους χώρους, οι οποίοι δεν γνωρίζουν καθόλου…έχουν κάνει κάποια ταχύρρυθμα courses και ασχολούνται με κάποια υποενότητα της πλαστικής χειρουργικής, θεωρώ ότι δεν γνωρίζουν ολιστικά το αντικείμενο.

   Η πειθαρχία, στην οποία έχετε συνηθίσει στο πλαίσιο της στρατιωτικής ζωής, έχει επηρεάσει ποτέ και με ποιο τρόπο τις σχέσεις σας με τους πελάτες σας;

   Με τον όρο πειθαρχία εγώ θεωρώ…να αποδέχεσαι τους κανόνες του παιχνιδιού, δηλαδή όταν είσαι αναγκασμένος να λειτουργήσεις σε ένα πλαίσιο, θεωρώ ότι η αποδοχή των κανόνων -που είναι ζήτημα περισσότερο εσωτερικής ελευθερίας, δηλαδή, θέλω να πω, δεν στο επιβάλλει κανείς εξωτερικά- σε βοηθάει στο να…ανταπεξέρχεσαι πολύ καλύτερα στις υποχρεώσεις.

   Κάτι αντίστοιχο επιζητώ στη σχέση μου με τους πελάτες, όχι με την έννοια να τηρήσουν με θρησκευτική ευλάβεια τις οδηγίες –που κι αυτό είναι απαραίτητο- όσο το γεγονός να συνειδητοποιήσουν τη διαδικασία, στην οποία πρόκειται να υποβληθούν. Άρα με ενδιαφέρει η πειθαρχημένη συμπεριφορά…δηλαδή δεν είμαι καθόλου ευτυχής με έναν άνθρωπο, ο οποίος μπαίνει εντελώς αβασάνιστα στο χειρουργείο, γιατί αυτό δείχνει ότι, ενδεχομένως, να μην έχει συνειδητοποιήσει όλους τους δυνητικούς κινδύνους και την κατάσταση που θα αντιμετωπίσει μετεγχειρητικά, να μην το έχει συνειδητοποιήσει -ενώ του τα έχουμε πει κατ’επανάληψη- όπως επίσης και ίσως να ξεχάσει και πράγματα, τα οποία είναι απαραίτητα να ακολουθηθούν από τον ίδιο προκειμένου η ανάρρωση να είναι συντομότερη και καλύτερη.

   Εσείς έχετε νιώσει ποτέ ο ίδιος να εξουσιάζεστε από κάτι;

   Από την τελειοθηρία. Δηλαδή…δεν μπορείς να πεις ότι περνάς σε ένα επόμενο στάδιο…σε ένα καλύτερο στάδιο, αν δεν αυτοβελτιώνεσαι…κατά συνέπεια…το αυστηρό μου υπερ-εγώ προσπαθεί να μάθει από τα λάθη του, χωρίς να ευνουχιστεί, προκειμένου να πετυχαίνω όσο το δυνατόν τελειότερα αποτελέσματα. Αυτό, όμως, έχει και κάτι το οποίο, αναγκαστικά, δεν σε αφήνει ποτέ να επαναπαυτείς. Επομένως είναι μια αμφιθυμική κατάσταση.

   Πόσο εύκολα οι γυναίκες υποψήφιες για αισθητικές επεμβάσεις «συμμορφώνονται» στον ιατρικό σας λόγο; Οι άνδρες υποψήφιοι «συμμορφώνονται» ευκολότερα ή δυσκολότερα από τις γυναίκες; Έχουν υπάρξει ποτέ συγκρούσεις στις σχέσεις σας με τους πελάτες σας και πώς έχουν ξεπεραστεί;

   Θεωρώ ότι δεν είναι ζήτημα φύλου. Εκτιμώ ότι…η αναλογία της πελατείας είναι περίπου 85-15, γυναίκες προς άνδρες. Ποιοτικά, όμως, θα δούμε ότι…όπως υπάρχουν «καλοί» υποψήφιοι υπάρχουν και «κακοί» υποψήφιοι -και άνδρες και γυναίκες. Σίγουρα έχουν υπάρξει συγκρούσεις αλλά…από ένα σημείο και μετά η εμπειρία μου με έχει οδηγήσει στο να διακρίνω από πριν, ενδεχομένως…δεν θα έλεγα –σε καμία περίπτωση- κακούς χαρακτήρες, αλλά δύσκολους υποψήφιους για ένα χειρουργείο με αποτέλεσμα…είτε με τον τρόπο μου να τους αποτρέψω είτε να τους…επισημάνω με έναν υπερ-ρεαλιστικό τρόπο πράγματα που πρέπει να αντιληφθούν και να υιοθετήσουν, τα οποία αν δεν γίνουν αποδεκτά δεν…δεν τους αναλαμβάνω.

   Υλοποιείτε όλες τις επιθυμίες των υποψήφιων για αισθητική επέμβαση; Δεχτήκατε να χειρουργήσετε κάποιον με σχετικές ενδείξεις; Έχετε θέσει κάποια όρια/κόκκινες γραμμές γι’αυτό το θέμα;

   Στο παρελθόν, ειδικά στα πρώτα χρόνια, ήμουνα πιο ελαστικός. Πλέον…έχω την πολυτέλεια, όταν οι απαιτήσεις ξεφεύγουν από τις αρχές μου και οι προσδοκίες είναι εξωπραγματικές, να μην αναλάβω ένα περιστατικό, παρά να θυσιάσω τις αρχές που προείπαμε.

   Έχετε υπάρξει ποτέ μέλος επιτροπής εξετάσεων για απονομή ειδικότητας στην πλαστική χειρουργική; Ποια είναι για εσάς τα κυριότερα χαρακτηριστικά που χρειάζεται να διαθέτει ένας γιατρός για να του απονεμηθεί ο τίτλος του πλαστικού χειρουργού;

   Ναι, κατ’επανάληψη, αλλά…χωρίς να θεωρώ ότι ο εαυτός μου είναι τιμητής των πάντων…τα πράγματα, τα οποία προσπαθώ να διακρίνω και να τονίσω είναι ότι…για να γίνει κάποιος καλός πλαστικός χειρουργός…πρωτ’απ’όλα είναι μια ιατρική ειδικότητα, άρα…συνειδητοποιώντας αυτό θα πρέπει -όπως και σε κάθε άλλη ειδικότητα- να διέπεται από ανθρωπιστικά ιδεώδη, να αγαπάει τον άνθρωπο, στον οποίο θα προσφέρει τις ιατρικές του υπηρεσίες, να ενδιαφέρεται γι’αυτόν, να λαμβάνει υπόψη του τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς του και γενικά να υιοθετεί μια ολιστική και προσωποκεντρική προσέγγιση.

   Και βέβαια, εκείνο το οποίο πρέπει να συνειδητοποιεί είναι ότι χρειάζεται πολύ μεγάλος μόχθος…η πλαστική χειρουργική έχει ένα τεράστιο εύρος…ίσως ένα από τα χαρακτηριστικά της είναι ότι δεν έχει ανατομική περιχαράκωση και ως εκ τούτου ο ενδιαφερόμενος για τη συγκεκριμένη ειδικότητα μπορεί να ασχοληθεί με όλα τα σημεία του σώματος -γι’αυτό και βάλλεται από πολλές άλλες ειδικότητες. Όμως, είναι μια πλήρης ειδικότητα, άρα θα πρέπει να είναι διατεθειμένος να θυσιάσει πολλά χρόνια εκπαίδευσης, να γίνει καλός γενικός χειρουργός, να μάθει την επανορθωτική χειρουργική και μετά, αν θέλει να ασχοληθεί και με την αισθητική χειρουργική…μέσω του αποστάγματος της χειρουργικής εμπειρίας να διδαχθεί από κάποιους καλούς στο είδος. Άτομα, τα οποία πιστεύουν ότι θα ακολουθήσουν την πρακτική…monkeys see, monkeys do, είμαι κατηγορηματικός ότι δεν θα γίνουν ποτέ καλοί πλαστικοί χειρουργοί. Και δουλειά να έχουν, γιατί είναι και ζήτημα marketing, δεν θα γίνουν ποτέ καλοί πλαστικοί χειρουργοί. Άρα, συνοψίζουμε και λέμε ότι θα πρέπει να διαθέτει ανθρωπιστικά ιδεώδη και παράλληλα να συνειδητοποιήσει ποια είναι η αναγκαιότητα για να γίνει καλός πλαστικός χειρουργός, αποκτώντας πολύ καλή γνώση της επιστήμης του.

Γιατροί, οι οποίοι πιστεύουν ότι θα ακολουθήσουν την πρακτική monkeys see, monkeys do, δεν θα γίνουν ποτέ καλοί πλαστικοί χειρουργοί

   Έχετε διδάξει ποτέ την ειδικότητα της πλαστικής χειρουργικής; Πόση σημασία έχει για εσάς το μάθημα της δεοντολογίας στην εκπαίδευση για την πλαστική χειρουργική;

   Έχω διδάξει στη στρατιωτική σχολή αδελφών νοσοκόμων, στη ΣΑΝ, δύο χρόνια ήμουν ο καθηγητής στο μάθημα της πλαστικής χειρουργικής. Η δεοντολογία, πολλώ δε μάλλον, σε μία ευαίσθητη ειδικότητα όπως είναι η πλαστική χειρουργική, θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική. Αλλά και πάλι, όμως, για να μην υπερβάλλουμε, όπως η ιατρική δεοντολογία πρέπει να ακολουθείται και από όλες τις  υπόλοιπες ειδικότητες, κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να είμαστε και στη δικιά μας ειδικότητα. Απλώς, ειδικά για όσους ασχολούμαστε με την αισθητική χειρουργική, θεωρώ ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου που μας το επισημαίνει, δεν το θεωρεί αυτονόητο και…μας το επισημαίνει.

Ο πλαστικός χειρουργός  πρέπει να αγαπάει τον άνθρωπο, στον οποίο θα προσφέρει τις ιατρικές του υπηρεσίες και να υιοθετεί μια ολιστική και προσωποκεντρική προσέγγισή του

   Τι έχει αλλάξει στην πλαστική χειρουργική τα τελευταία 10 χρόνια;

   Η πλαστική χειρουργική, όπως και όλες οι ειδικότητες της ιατρικής, είναι δυναμική. Θα ήταν, εξάλλου, πολύ κακό να θεωρούσαμε ότι δεν αλλάζει τίποτα γιατί τότε άθελά μας θα τελματώναμε.

   Στην πλαστική χειρουργική, λοιπόν, έχουν αλλάξει πάρα πολλά δεδομένα τα τελευταία δέκα, δεκαπέντε χρόνια. Καταρχήν οι περισσότερες τεχνικές, ακόμα και αυτές που πιστεύεται ότι ήταν κλασικές και δεν επιδέχονταν καμία μεταβολή, έχουν βελτιωθεί πάρα πολύ. Για παράδειγμα, η ρινοπλαστική, η οποία είναι, συνηθίζω να λέω, μια από τις απαιτητικότερες επεμβάσεις, από τη δεκαετία του ’90 -όπως την είχα διδαχτεί από τους τότε δασκάλους μου και όπως της γενιάς εκείνης οι πλαστικοί χειρουργοί την είχαν μάθει- δεν εφαρμόζεται σχεδόν τίποτα σήμερα. Άρα, πλαστικοί χειρουργοί, ακόμα και εκείνης της γενιάς, οι οποίοι κάνουν επιτυχημένες ρινοπλαστικές πλέον, έχουν προσαρμοστεί στα καινούρια δεδομένα.

   Τα νέα δεδομένα…στη συγκεκριμένη ειδικότητα…σημαίνουν σεβασμό στους ιστούς, όχι άκρατη αφαίρεση όπως γινόταν κάποτε, βελτίωση πολλών στοιχείων με ράμματα -αυτό είναι ένα παράδειγμα μόνο. Επίσης, στην αισθητική χειρουργική υπάρχει μια τάση, αυτό που είπαμε προηγουμένως, της συνεργικής δράσης, δηλαδή το facelift τα προηγούμενα χρόνια θεωρούνταν ότι ήταν ένα απλό τράβηγμα. Τώρα, όμως, είναι μια ανατομική αποκατάσταση των μεταβολών που έχουν σημειωθεί με την πάροδο του χρόνου. Δηλαδή, δεν φτάνει σε μία κυρία, η οποία έχει χάσει και λίπος, έχει ατροφήσει, να κάνεις ένα τράβηγμα των πτωτικών ιστών και να τελειώσει. Θα πρέπει, ενδεχομένως, να κάνεις ογκομετρική αποκατάσταση των ζυγωματικών  είτε με υαλουρονικό είτε με λίπος και με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνεις το βέλτιστο του αποτελέσματος. Τεχνικές ενδοσκοπικές, όπως είναι το κροταφικό lift και το μετωπιαίο lift που εφαρμόστηκαν τα τελευταία 10-15 χρόνια και μια πλειάδα άλλων δεδομένων.

   Τώρα στην επανορθωτική χειρουργική κι εκεί έχουν σημειωθεί τεράστιες πρόοδοι…καινούριοι κρημνοί έχουν εφαρμοστεί για την αποκατάσταση τραυμάτων, νέες τεχνικές για την αποκατάσταση μαστού, η μικροχειρουργική επίσης…η οποία, βέβαια, δεν είναι μόνο της τελευταίας δεκαετίας…αλλά έχει εξελιχθεί και πάντοτε είναι επίκαιρη. Και βέβαια, η τεχνολογία, όπως είναι το VAC (Vacumm-Assisted Closure), για παράδειγμα, που έχει προστεθεί για τη σύγκλιση τραυμάτων είναι χρήσιμα εργαλεία, τα οποία έχουν μπει στην καθημερινή πράξη.

   Τι κάνετε ώστε να βρίσκεστε συνεχώς στο πνεύμα των εξελίξεων στην ειδικότητά σας;

   Δύο είναι θεωρώ -εκτός από την καθημερινή ρουτίνα- δύο είναι οι υποχρεώσεις, τις οποίες πρέπει να έχει ένας καλά ενημερωμένος πλαστικός χειρουργός. Τακτική βιβλιογραφική ενημέρωση από τα πιο έγκριτα περιοδικά του χώρου μας, όπως είναι το PRS (Plastic and Reconstructive Surgery), το Aesthetic Plastic Surgery και, βέβαια, τουλάχιστον η παρακολούθηση ενός ή δύο έγκριτων και σοβαρών διεθνών συνεδρίων το χρόνο.

   Τι σας προσφέρει η Ελληνική Εταιρεία Επανορθωτικής και Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής (ΕΕΠΕΑΧ) πέρα από τη διαπίστευση ως πλαστικού χειρουργού;

   Το φάσμα των δραστηριοτήτων της Ελληνικής Εταιρείας Επανορθωτικής και Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής αφορά τόσο το καθαρά επιστημονικό κομμάτι όσο και θεσμικά ζητήματα. Μεταξύ άλλων, οργανώνει συνέδρια, οργανώνει κάθε δύο χρόνια το συνέδριο της πλαστικής χειρουργικής, περιφρουρεί, όσο μπορεί βέβαια, όσο η ελληνική νομοθεσία τους το επιτρέπει, κυρίως, για το καλό του ασθενούς, όχι για τα συμφέροντα τα δικά μας, αλλά…τα συμφέροντα του ασθενούς -γιατί είναι γεγονός ότι ως αρκετά προσοδοφόρο αντικείμενο γενικά η αισθητική, κατά κύριο λόγο, βάλλεται πανταχόθεν από επιβουλείς. Και δεν προσφέρει μια συντεχνιακή κάλυψη για να περιχαρακώσουμε τα δικά μας συμφέροντα μόνο αλλά προστατεύει με σωστή ενημέρωση τον κάθε υποψήφιο από αυτόκλητους «σωτήρες», οι οποίοι εμφανίζονται με μαγικές μεθόδους -που δεν υπάρχουν, που τα αποτελέσματά τους εξαφανίζονται μετά από τρίμηνο- προς άγραν πελατείας. Επίσης, οργανώνει μαθήματα για τους καινούριους συναδέλφους και τους φέρνει σε επαφή με ξένους ομιλητές είτε στις ομιλίες αυτές είτε στα συνέδρια.

   Υπάρχει κάποιος επίσημος φορέας που να προσφέρει δια βίου εκπαίδευση στους πλαστικούς χειρουργούς;

   Όχι, δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει δια βίου εκπαίδευση, τουλάχιστον σαν επίσημος φορέας. Βέβαια, η δια βίου εκπαίδευση, το CME (Continuing Medical Education), πρέπει να υπάρχει στον καθένα υποχρεωτικά. Θεωρώ ότι ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες, που υπήρχε κάποιος φορέας, είτε μέσω της πλαστικής χειρουργικής εταιρείας είτε μέσω του υπουργείου και ήταν υποχρεωμένοι να προβούν σε αξιολόγηση…γιατί τις περισσότερες φορές θα υπήρχε η δυνατότητα μόνο μέσω κάποιων τυπικών κριτηρίων, δηλαδή…παρακολούθηση σε συνέδρια ή κάτι τέτοιο…σε αυτή λοιπόν την περίπτωση και πάλι δεν θα ήταν 100% κάτι αντικειμενικό. Τώρα…να γίνεται αυτό που γίνεται στην Αμερική και σε κάποια ευρωπαϊκά κράτη με μια περιοδικότητα, ένα audit, έλεγχος των περιστατικών, θα ήταν σημαντικό γιατί με αυτόν τον τρόπο θα έβγαιναν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα, που θα προστάτευαν και τους γιατρούς και τους υποβληθέντες σε επεμβάσεις αλλά δυστυχώς ακόμα για την ελληνική πραγματικότητα κάτι τέτοιο είναι αρκετά απομακρυσμένο.

   Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον; Πώς σκοπεύετε να εξελίξετε την πορεία σας στην πλαστική χειρουργική;

   Πρώτ’απ’όλα νιώθω ότι έχω να δώσω πολλά ακόμα στην πλαστική χειρουργική. Θα σας εκμυστηρευτώ κάτι…Κάθε φορά που βλέπω ένα περιστατικό, είτε πρόσφατο είτε προηγούμενων ετών και εκείνη τη στιγμή αντλώ άδολη και ειλικρινή ικανοποίηση -με βάση τα δικά μου αυστηρά κριτήρια, χωρίς να σκέφτομαι πόσα χρήματα έχω πάρει γι’αυτή την περίπτωση- έχω ένα σημαντικό κίνητρο…νιώθω καλά και ότι μπορώ για πολλά χρόνια ακόμα να λειτουργήσω στην πλαστική χειρουργική…και δεν με έχει αλλοτριώσει η φθορά της καθημερινότητας.

   Καθημερινή επιδίωξή μου είναι η αυτοβελτίωση και η εξέλιξη, ώστε, μέσα από την ειδικότητά μου, να προσφέρω υψηλού επιπέδου φροντίδα υγείας. Γι’αυτό προτεραιότητά μου είναι η συνεχής αναβάθμιση των υπηρεσίων υγείας, που προσφέρω στους ανθρώπους που ζητούν τη βοήθειά μου.

Έχω να δώσω πολλά ακόμα στην πλαστική χειρουργική. Δεν με έχει αλλοτριώσει η φθορά της καθημερινότητας

   Πέρα από αυτό…στους στόχους μου για το μέλλον είναι…ένα από τα όνειρά μου είναι να μεταλαμπαδεύσω στους νεότερους συναδέλφους τις γνώσεις μου και την εμπειρία μου με τη μορφή επίσημης ειδικότητας.

   Σας το εύχομαι ολόψυχα, σας ευχαριστώ πολύ.