Twitter

  Ο οδοντίατρος Παναγιώτης Κιοσπές αναδεικνύει την προσωπική και κοινωνική προσφορά της Οδοντιατρικής

   Η προσωπική και κοινωνική προσφορά της Οδοντιατρικής δεν ολοκληρώνεται με την αποκατάσταση των δοντιών ή τη δημιουργία ενός αστραφτερού χαμόγελου αλλά περιλαμβάνει και την υγεία της στοματικής κοιλότητας. Το γεγονός αυτό αναδεικνύεται μέσα από τη συνέντευξη με το χειρουργό οδοντίατρο Παναγιώτη Κιοσπέ (DDS), ειδικευμένο στη Στοματολογία της Οδοντιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (MSc Oral Medicine and Oral pathology). Μεταξύ άλλων, ο οδοντίατρος – στοματολόγος αναλύει την αξία της οδοντιατρικής επιστήμης, καθώς και τη σπουδαιότητα της στοματολογίας, παρουσιάζει το ρόλο του τρόπου ζωής στη στοματική υγεία, τονίζει τη σημασία της Αγωγής Υγείας και προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για όμορφο και υγιές χαμόγελο.

   Ποιοι λόγοι σας ώθησαν να επιλέξετε την οδοντιατρική ειδικότητα; Τι είναι αυτό που σας γοητεύει περισσότερο στην άσκηση του επαγγέλματός σας;

   Όποιος με γνωρίζει, ξέρει ότι η επιλογή της οδοντιατρικής δεν ήταν καθαρά δική μου απόφαση αλλά συνέργεια της κλίσης που είχα ανέκαθεν προς την ιατρική γενικώς σαν κλάδο και της επιθυμίας των γονιών μου να «συνεχίσω το επάγγελμα του πατέρα μου». Παρότι, λοιπόν, η εισαγωγή μου στην Οδοντιατρική Αθηνών ήταν σε ένα βαθμό απότοκο συγκυριών, η παραμονή και η αποφοίτησή μου ήταν πλέον συνειδητές και ηθελημένες επιλογές. Κι αυτό γιατί η οδοντική θεραπεία και αποκατάσταση έχει βιολογικές, λειτουργικές και αισθητικές συνιστώσες και ο οδοντίατρος καλείται να υποδυθεί τον ιατρό, το μηχανικό και τον καλλιτέχνη ταυτόχρονα και εξατομικευμένα για κάθε ασθενή του.

   Η ιατρική συνιστώσα όσο περνάνε τα χρόνια γίνεται πιο έντονη από ποτέ. Ο οδοντίατρος δεν ασχολείται πλέον μόνο με τα δόντια, είναι ο ιατρός της στοματικής κοιλότητας. Πολλά νοσήματα έχουν εκδηλώσεις από το στόμα και καθώς η νοσηρότητα από συστηματικά νοσήματα αυξάνεται, αντίστοιχα αυξάνονται και οι στοματικές εκδηλώσεις τους. Επίσης, με την πρόοδο της φαρμακολογίας, όλο και περισσότερα φάρμακα γίνονται διαθέσιμα για την καταπολέμηση ασθενειών και οι πλειονότητα των ασθενών που τα λαμβάνουν είναι πλέον περιπατητικοί και άρα θα μπουν και στα οδοντιατρεία. Εκεί, ο οδοντίατρος πρέπει να είναι γνώστης της υποκείμενης παθολογίας, αλλά και των φαρμάκων που λαμβάνει ο ασθενής του, των ανεπιθύμητων ενεργειών τους, των αλληλεπιδράσεων με φάρμακα που θέλει να χορηγήσει εκείνος και της πιθανής τροποποίησης, που μπορεί να χρειάζεται κάποιο οδοντιατρικό θεραπευτικό πρωτόκολλο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι υπερτασικοί ασθενείς, οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά ή αντιοστεολυτικά και αντιαγγειογενετικά φάρμακα, ασθενείς υπό ανοσοκαταστολή ή ασθενείς σε χημειοθεραπεία. Πέραν αυτών, ο καρκίνος κεφαλής και τραχήλου είναι ο 6^ος πιο συχνός τύπος καρκίνου παγκοσμίως και τα κρούσματα καρκίνου της στοματικής κοιλότητας ολοένα και αυξάνονται. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι ο οδοντίατρος καλείται να λάβει ευρεία ιατρική και βιολογική γνώση.

   Η στοματική κοιλότητα είναι υπεύθυνη για τη μάσηση και βοηθάει τη φώνηση, την ομιλία, την κατάποση και την αναπνοή. Για να συντελεστούν οι παραπάνω λειτουργίες, συνεργάζονται αρμονικά οι μύες που ανοίγουν και κλείνουν το στόμα μέσω της κροταφογναθικής άρθρωσης και φέρνουν σε επαφή τα πάνω δόντια με τα κάτω. Οι επαφές, που προκύπτουν μεταξύ των δοντιών, είναι τόσο συγκεκριμένες που αρκεί να κολλήσει ένα σουσάμι ανάμεσα στα δόντια της πάνω και της κάτω γνάθου για να αντιληφθεί κανείς πόσο ικανό είναι το στόμα να αντιληφθεί πολύ μικρές διαστάσεις ως ικανές να προκαλέσουν «ενόχληση». Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο ταιριαστά κλείνουν τα δόντια, και πόσο τυχαίες ΔΕΝ είναι οι θέσεις τους, ακόμα κι όταν είναι λίγο πιο...«στραβά». Επίσης, σκεφτείτε πόση δύναμη έχουν οι μύες της περιοχής, που είναι ικανοί να συνθλίψουν τις πιο σκληρές τροφές, ακόμα και σε περιπτώσεις που αυτό δεν θα ήταν εφικτό με τα χέρια. Σκεφτείτε, λοιπόν και πόσες παραμέτρους πρέπει να λάβει υπόψιν του ο οδοντίατρος στην προσπάθειά του να αποκαταστήσει π.χ. ένα δόντι που λείπει με μία γέφυρα. Πρέπει να φτιάξει μια κατασκευή που θα υπακούει στην προλεχθείσα αρμονία αλλά θα είναι και αρκετά «γερή», ώστε να αντέχει τις υπέρμετρες δυνάμεις της μάσησης κι όλα αυτά σε ένα περιβάλλον μόνιμης υγρασίας, του οποίου το pH μεταβάλλεται με τις τροφές που λαμβάνουμε. Συνεπώς, καθίσταται σαφές πώς ο οδοντίατρος, στο σχεδιασμό των αποκαταστάσεών του παίρνει και ρόλο μηχανικού.

   Πέρα όμως από τις προαναφερθείσες λειτουργίες, το στόμα αποτελεί ένα πολύ βασικό στοιχείο έκφρασης. Ήδη από τη νηπιακή ηλικία καταλαβαίνουμε να διακρίνουμε τη λύπη από τη χαρά με τη διαφορετική καμπυλότητα που θα έχουν τα χείλη. Ακόμα, αντιλαμβανόμαστε τη χαρά και την ευχαρίστηση όταν ένα χαμόγελο δείχνει τα δόντια της άνω γνάθου του συνομιλητή μας και τον κίνδυνο όταν φαίνονται τα κάτω δόντια σε μια εκνευρισμένη γκριμάτσα. Και ενώ στα παιδιά η έλλειψη κάποιου πρόσθιου δοντιού είναι σημάδι ότι μεγαλώνουν και μπορεί να χαρακτηριστεί χαριτωμένο, το κάταγμα και πολύ περισσότερο η απώλεια ενός πρόσθιου δοντιού στον ενήλικα δεν χαίρει της ίδιας αποδοχής…το ίδιο και τα λίγο ή περισσότερο στραβά δόντια ή τα κίτρινα δόντια. Και σε αυτά τα προβλήματα καλείται να δώσει λύση ο οδοντίατρος, επιλέγοντας σωστά χρώματα, μιμούμενος τα ήδη υπάρχοντα δόντια στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό ή δημιουργώντας μία νέα αισθητική πάνω στην ήδη υπάρχουσα κατάσταση με τις παρεμβάσεις του. Είναι ένας καλλιτέχνης που σμιλεύει πάνω στα σύγχρονα πρότυπα ομορφιάς.

   Ως εκ τούτου καθίσταται σαφές πόσο εύκολο είναι να αγαπήσει κανείς την οδοντιατρική, αν συνυπολογίσει την κοινωνική και προσωπική προσφορά του επαγγέλματος, στην αποκατάσταση του χαμόγελου, αλλά και σε πιο επείγουσες καταστάσεις, όπως η παροξυσμική οδονταλγία. Κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα ότι η ενασχόλησή μου με την οδοντιατρική θα προχωρούσε σε επαγγελματικό επίπεδο. Κι όμως, η Οδοντιατρική δεν τελειώνει εκεί. Το κομμάτι που με γοήτευσε περισσότερο είναι αυτό μια ειδίκευσης της Οδοντιατρικής: η Στοματολογία. 

Οι προκλήσεις της σύγχρονης οδοντιατρικής που γοητεύουν: πρόληψη – υγεία - ομορφιά

   Ποιο είναι το αντικείμενο της στοματολογίας; Υπάρχουν συμπτώματα ή κάποια σημάδια στη στοματική κοιλότητα, που αποτελούν ενδείξεις ή «προπομπούς» για μελλοντικές παθήσεις του οργανισμού, τις οποίες αν αξιολογήσει γρήγορα ο στοματολόγος συμβάλλουν στην πρόληψη νόσησης; 

   Πρόκειται για μία ειδίκευση που ασχολείται με τη διάγνωση και τη θεραπεία νοσημάτων της στοματικής κοιλότητας, των σιαλογόνων αδένων και των οστών των γνάθων. O Στοματολόγος, δηλαδή, αντιμετωπίζει νοσήματα, όπως οι άφθες, ο έρπης, πληγές που εμφανίζονται στο στόμα, μυκητιάσεις ή άλλα μορφώματα και διερευνά την πιθανότητα αυτά να σχετίζονται με κάποια συστηματική νόσο ή να περιορίζονται στο στόμα. Ακόμα μία από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες του Στοματολόγου είναι η διάγνωση του καρκίνου της στοματικής κοιλότητας, προκαρκινικών βλαβών και καταστάσεων, όπως η λευκοπλακία, εκδηλώσεων συστηματικών νόσων, όπως ο ομαλός λειχήνας, το πεμφιγοειδές, το σύνδρομο Sjogren, η HIV λοίμωξη κ.ά. Ακόμα είναι ο κατεξοχήν υπεύθυνος να διερευνήσει την καυσαλγία, το αίσθημα καύσου ή τσουξίματος δηλαδή, που μπορεί να ταλαιπωρεί έναν ασθενή, την ξηροστομία, τη ανωμαλία γεύσης και την κακοσμία ή άλλες υποκειμενικές ενοχλήσεις που εντοπίζονται στη στοματική κοιλότητα. Και είναι αυτή ακριβώς η συνεισφορά τόσο σε τοπικό επίπεδο για τις βλάβες του στόματος, όσο και σε γενικότερο βαθμό στη διάγνωση μιας συστηματικής νόσου από τη στοματική της εκδήλωση, που μπορεί να αποτελεί και την πρώτη εκδήλωση εν γένει, που με γοητεύει στην επιστήμη μου.

   Τι ρόλο παίζει η διατροφή και γενικότερα ο τρόπος ζωής στη στοματική υγεία; Υπάρχουν τροφές που «χαλάνε» τα δόντια;   

   Η διατροφή και ο τρόπος ζωής παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη στοματική υγεία. Το στόμα δεν είναι ξέχωρο από τον υπόλοιπο οργανισμό και έτσι όπως ένας υγιεινός τρόπος ζωής βοηθάει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, το ίδιο βοηθάει και το στόμα. Απ’ την άλλη, η στοματική κοιλότητα αποτελεί τον πρώτο αποδέκτη τόσο της διατροφής μας όσο και άλλων συνηθειών, όπως το κάπνισμα. Επηρεάζεται αν κάποιος αθλείται, όπως και αν έχει τη συνήθεια της στοματικής αναπνοής, αν κάνει άπνοιες ύπνου και γενικά αν δεν κοιμάται με υγιή τρόπο. Ακόμα και ο ασταθής ύπνος από θέμα ωρών και ποιότητας έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με συχνότερη εμφάνιση διάφορων βλαβών στο στόμα. Επίσης, το άγχος που προκύπτει απ’ τους ασθματικούς ρυθμούς διαβίωσης στη σύγχρονη κοινωνία και τις οικονομικές απαιτήσεις του σήμερα, συμβάλει κι αυτό στην εμφάνιση βλαβών στο στόμα ή/και στην επιβάρυνση της κροταφογναθικής άρθρωσης και των δοντιών καθώς, συχνά, σχετίζεται με την έξη του βρυγμού, το ακούσιο σφίξιμο, δηλαδή, των δοντιών. Το κάπνισμα, δεν συντελεί μόνο στη συσσώρευση χρωστικών στα δόντια, αλλά είναι η κύρια αιτία καρκίνου της στοματικής κοιλότητας. Η άθληση από την άλλη και η υγιεινή διατροφή ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού και κατ’ επέκταση και την άμυνα της στοματικής κοιλότητας. Άρα ο τρόπος ζωής συμβάλει και επηρεάζει έμμεσα και άμεσα την υγεία της στοματικής κοιλότητας.

   Πιο συγκεκριμένα για τη διατροφή. Ανέκαθεν γνωρίζουμε ότι τα γλυκά «κάνουν κακό στα δόντια». Αυτό είναι μια πικρή αλήθεια, όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε εναλλακτικές. Η ζάχαρη και άλλοι υδατάνθρακες αποτελούν την πιο βασική αιτία για την πρόκληση τερηδόνας στα δόντια. Όμως υπάρχουν άλλες γλυκαντικές ουσίες, οι οποίες όχι μόνο δεν βλάπτουν, αλλά βοηθάνε και στη διατήρηση της υγείας των δοντιών όπως η ξυλιτόλη. Μάλιστα, αν κανείς μασάει τσίχλα ξυλιτόλης για 10 λεπτά 3 φορές την ημέρα, θεωρείται ότι κάνει καλό και προλαμβάνει την τερηδόνα. Πρέπει όμως να καταστεί σαφές ότι δεν είναι η ζάχαρη που χαλάει τα δόντια, αλλά τα μικρόβια που υπάρχουν ήδη μέσα στο στόμα μας και αποτελούν τη φυσιολογική μικροχλωρίδα του στόματος. Αυτά με την παρουσία θρεπτικού μέσου, όπως η ζάχαρη, υπεραναπτύσσονται και στο όξινο περιβάλλον που δημιουργεί ο μεταβολισμός τους και σε βάθος χρόνου προκαλούν την τερηδόνα. Άρα, δεν πρόκειται κανείς να «πάθει τερηδόνα» απ’ τη μία μέρα στην άλλη επειδή έφαγε ένα γλυκό. Επίσης, ακόμη κι αν φάει δύο και τρία γλυκά, αν μετά βουρτσίσει τα δόντια του και απομακρύνει τα μικρόβια, αλλά και τα υπολείμματα της ζάχαρης μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της τερηδόνας. Παρόλα αυτά, σε γενικές γραμμές, όταν η διατροφή μας είναι πλούσια σε ζάχαρη και υδατάνθρακες, ο κίνδυνος για εμφάνιση τερηδόνας είναι μεγαλύτερος.

   Ο διατροφικός κίνδυνος όμως δεν σταματά στις γλυκές τροφές που περιέχουν ζάχαρη. Επεκτείνεται και στις όξινες τροφές. Αυτές οι τροφές χαμηλώνουν σημαντικά το pH της στοματικής κοιλότητας ενεργοποιώντας την αποδόμηση των δοντιών. Όταν αυτό συμβαίνει σε φυσιολογικό βαθμό στο πλαίσιο ενός γεύματος η αποδόμηση είναι αμελητέα και μόλις το σάλιο επαναφέρει το pH στο φυσιολογικό, η δομή των δοντιών επανασβεστιώνεται κι επανέρχεται στο φυσιολογικό. Όταν όμως η δράση των όξινων παρατείνεται, όπως π.χ. όταν πίνουμε ένα αναψυκτικό τύπου cola ή ένα ενεργειακό ποτό επί μακρό, τότε και το περιβάλλον στο στόμα παραμένει όξινο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αυτή την περίπτωση, ακόμη και χωρίς την έντονη παρουσία μικροβίων, τα δόντια μπορεί να φθαρούν από τη δράση των οξέων ή/και να παρουσιάσουν αποτριβές, αν αυτό συνδυάζεται με δυνατό βούρτσισμα με σκληρή, συχνά, οδοντόβουρτσα. Ας μην ξεχνάμε όμως και τις χρωστικές που μπορεί να «κιτρινίσουν» ένα χαμόγελο από το τσάι, το κρασί, τον καφέ, το κάπνισμα και άλλα χρωμογόνα.

   Διατροφικό κίνδυνο, όμως, διατρέχουμε και όταν δεν προσλαμβάνουμε τα απαραίτητα με τη διατροφή μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελεί η έλλειψη διάφορων βιταμινών και ιχνοστοιχείων που μπορεί να προκαλούν και αναιμία (π.χ. έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης B12, φυλλικού οξέος), προδιαθέτοντας για εμφάνιση συνδρόμου καυσαλγίας στόματος ή/και αφθών. Η εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη ή/και η κακή του ρύθμιση επίσης θα προκαλέσει προβλήματα στο στόμα, που ποικίλουν από επιρρέπεια στις λοιμώξεις, επιβάρυνση περιοδοντίτιδας, καθυστερημένη επούλωση σε περίπτωση τραύματος κ.ά. Η ισορροπημένη, λοιπόν, δίαιτα απ’ όλες τις απόψεις είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της στοματικής υγιεινής. Σαφώς, κλείνοντας, πρέπει να τονιστεί ότι κάθε οργανισμός, κάθε στόμα και επί της ουσίας κάθε ασθενής είναι διαφορετικός. Δεν έχουμε όλοι τα ίδια δόντια, δεν έχουμε όλοι το ίδιο σάλιο και κατ’ επέκταση δεν έχουμε όλοι τις ίδιες ανάγκες για στοματική υγιεινή. Συνεκδοχικά, κάποιοι θα επηρεαζόμαστε πιο εύκολα και κάποιοι πιο δύσκολα, κάποιοι πιο έντονα και κάποιοι καθόλου από τις εκάστοτε «ανισορροπίες».

Ο υγιεινός τρόπος ζωής σύμμαχος στη στοματική υγεία

   Πόση σημασία έχει η πρόληψη για τη στοματική υγεία;

   «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν». Η πρόληψη έχει τη μέγιστη σημασία για την υγεία του στόματος και κατ’ επέκταση για την υγεία.

   Από ποια ηλικία η οδοντιατρική επιστήμη προτείνει να επισκέπτονται τα παιδιά τον οδοντίατρο; Θέλουν και οι νεογιλοί οδοντίατρο;

   Συστήνεται τα παιδιά να κάνουν την πρώτη τους επίσκεψη στον οδοντίατρο κατά τη συμπλήρωση του πρώτου έτους, οπότε και έχουν αρχίσει (ήδη από τον 6^ο μήνα κάποιες φορές) να βγαίνουν τα νεογιλά δόντια (συνηθέστερα τα μπροστινά δοντάκια της κάτω γνάθου). Παρόλα αυτά, όπως προαναφέρθηκε, ο οδοντίατρος δεν είναι μόνο ο ιατρός των δοντιών. Ο οδοντίατρος, και δει ο στοματολόγος, είναι ο ιατρός της στοματικής κοιλότητας. Άρα δεν αποκλείεται κάποιο μωράκι να χρειαστεί να κάνει την πρώτη του επίσκεψη ακόμη και νωρίτερα αν π.χ. έχει βγάλει κάποιες φουσκάλες στα ούλα του (πιθανές κύστεις ανατολής), αν τα δοντάκια που βγάζει τραυματίζουν τη γλώσσα (σύνδρομο Riga-Fede), αν «κολλήσει» από μικρή ηλικία τον ιό του έρπητα και εκδηλώσει ερπητική ουλοστοματίτιδα κ.ά.

   Πέραν, όμως, αυτών, η παρακολούθηση της ανατολής των δοντιών, της στοματικής υγιεινής και οι τροποποιήσεις ή και παρεμβάσεις, όπου και όταν κρίνεται απαραίτητο είναι σημαντικές. Σύμφωνα με Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές κατευθυντήριες γραμμές των αντίστοιχων Παιδοδοντιατρικών Εταιρειών, το παιδί πρέπει να επισκέπτεται τον οδοντίατρο κάθε 6 μήνες. Ορθοδοντικά προβλήματα και προβλήματα τερηδόνας, που προκύπτουν από την παρατεταμένη χρήση του μπιμπερό, προληπτικές φθοριώσεις ήδη από την ηλικία των 3 – 4 ετών όταν βγουν όλα τα νεογιλά δόντια, προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών, αλλά και απαντήσεις σε καίριες ερωτήσεις, όπως τι οδοντόκρεμα να χρησιμοποιηθεί, πώς να βουρτσίζει το παιδί, να βουρτσίζει το ίδιο ή ο γονέας, πόσες φορές την ημέρα, πώς συνίσταται η πρόληψη εν γένει για το συγκεκριμένο στόμα, χρειάζεται να κάνει και νήμα, βρίσκουν την απάντησή τους, ανάλογα πάντα με το κάθε παιδί. Οπότε δεν είναι οι νεογιλοί απλά που θέλουν οδοντίατρο. Είναι τα παιδιά που θέλουν οδοντίατρο.

Αγαπάμε τον οδοντίατρο από την κούνια: «υπεύθυνοι» και οι γονείς

   Πώς, όμως, η επίσκεψη στον οδοντίατρο θα γίνει θετική εμπειρία και καλή συνήθεια των παιδιών;

   Ο οδοντίατρος δεν είναι αυτό που ίσως ήταν κάποτε. Τα μέσα που έχουμε πλέον στη διάθεσή μας και η γνώση πάνω στην ψυχολογία των παιδιών, βοηθάνε να μην γίνεται τραυματική η εμπειρία στον οδοντίατρο. Και σε αυτό χρειαζόμαστε τη βοήθεια των γονιών, οι οποίοι πρέπει να αποφεύγουν να μεταδίδουν τις δικές τους φοβίες στα παιδιά πριν την πρώτη επίσκεψη. Οι λέξεις δεν πρέπει να φέρουν αρνητικό συναισθηματικό φορτίο «άμα πάμε στον οδοντίατρο θα δεις» ή «μην φοβάσαι, θα πάμε στον οδοντίατρο»…είναι σαν να λένε στο παιδί ότι πρέπει να φοβάται. Ακόμα λέξεις όπως «ένεση», «πόνος», αλλά και ο τόνος της φωνής μπορεί να ενισχύσουν μια αρνητική προδιάθεση. Η παρουσίαση πρέπει να γίνεται με απλό τρόπο καταφατικά. «Θα πάμε στον οδοντίατρο». Αν το παιδί ρωτήσει κάτι παραπάνω επεξηγούμε ότι είναι κάποιος που βλέπει μέσα στο στόμα μας αν είναι καλά τα δόντια μας, τα κοιτάει ένα ένα και μας λέει αν βουρτσίζουμε καλά και τι πρέπει να κάνουμε για να έχουμε γερά δόντια. Απλά χωρίς περιγραφικές υπερβολές και χωρίς να μοιραζόμαστε τραυματικές εμπειρίες τρίτων. Ο οδοντίατρος θα εξετάσει και θα θεραπεύσει και αν αυτό καταστεί αναγκαίο θα έρθει σε συνεννόηση με τον παιδίατρο ή τον εξειδικευμένο παιδοδοντίατρο για την αντιμετώπιση εξεζητημένων περιπτώσεων.

   Πιστεύετε ότι είναι απαραίτητη η ενημέρωση για τη στοματική υγεία στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης; Ποιος φορέας είναι κατάλληλος να ασχοληθεί; Μπορεί ο εκπαιδευτικός να κάνει αυτή τη δουλειά στο πλαίσιο κάποιου μαθήματος ή χρειάζεται στα σχολεία η συνεργασία και με άλλες ειδικότητες;

   Ανοίγετε ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα. Θεωρώ ότι η ενημέρωση για την υγεία θα έπρεπε να γίνεται στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Τόσο σε επίπεδο δημοτικού όσο και σε επίπεδο γυμνασίου και λυκείου, υποχρεωτικά για όλες τις κατευθύνσεις. Αυτό εξάλλου θα απαιτούσε και κάποιο ουσιαστικό πρόγραμμα Προαγωγής της Υγείας, αν αυτό υπήρχε. Η Προαγωγή Υγείας συνδυάζει τη νομοθεσία και τα οικονομικά μέτρα με την επικοινωνία και την εκπαίδευση. Για την επιτυχία των στόχων της επιβάλλεται η ενασχόληση όχι μόνον των ιατρών αλλά και των εκπαιδευτικών, κοινωνιολόγων, περιβαλλοντολόγων. Στοχεύει σε μεγάλες και ετερόκλητες πληθυσμιακές ομάδες με σκοπό να θέσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλει κανείς να κινείται. Το αν θα πρέπει να μπει με τη μορφή μαθήματος στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών ή σαν συγκεκριμένος αριθμός επιπλέον «σεμιναριακών» μαθημάτων, με προαιρετική παρακολούθηση και από τους γονείς, είναι ένα από τα θέματα στα οποία θα κληθούν συλλογικά οι παραπάνω ειδικότητες να αποφασίσουν.

   Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι υπαρκτή ανάγκη η ενημέρωση για πολλά ζητήματα: τι κάνει το κάθε όργανο στον οργανισμό, πότε απευθύνομαι στην κάθε ιατρική ειδικότητα, πώς λειτουργεί το σύστημα υγείας της χώρας, τι δικαιώματα και τι υποχρεώσεις έχω, γιατί είναι σημαντική η διατροφή, γιατί είναι σημαντική η άθληση, είναι χρήσιμα τα συμπληρώματα διατροφής, να κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο, γιατί πρέπει να χρησιμοποιώ προφυλακτικό, ποιές οι άλλες μέθοδοι αντισύλληψης, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ψυχικές νόσοι, άγχος και κατάθλιψη, σωματοποίηση, ναρκωτικές ουσίες, εξαρτήσεις, κάπνισμα, καρκίνος…και μέσα σε αυτό το πλαίσιο ενημέρωση και για τη στοματική υγεία φυσικά, τον τρόπο βουρτσίσματος, την ορθή χρήση στοματικών διαλυμάτων, το οδοντικό νήμα, το βουρτσάκι των μεσοδοντίων, την εμφάνιση αφθών, την τερηδόνα, την ουλίτιδα και την περιοδοντίτιδα, την απονεύρωση, τον καρκίνο του στόματος κλπ.

   Παρότι το σχολείο αποτελεί τον κατάλληλο χώρο για την Προαγωγή Υγείας και την ενημέρωση, δεν θεωρώ ότι είναι επαρκές. Χρειάζεται και Αγωγή Υγείας, για την οποία ο εκπαιδευτικός δεν είναι καθόλου κατάλληλος φορέας. Πρόκειται για μια δεύτερη ενημέρωση/διδασκαλία/προσέγγιση, πιο συγκεκριμένη και πιο στοχευμένη, η οποία θα πρέπει να γίνεται κάθε φορά από εξειδικευμένο επαγγελματία πάνω στο είδος και σε συνεργασία με αντίστοιχους ιατρικούς και οδοντιατρικούς συλλόγους ή/και ομοσπονδίες, οι οποίοι θα πρέπει να ενισχύσουν τα προγράμματα Αγωγής της Υγείας και να εντάξουν σε αυτά το πλαίσιο της διδασκαλίας και το περιεχόμενο των μαθημάτων/διαλέξεων που θα γίνονται σε κάθε ηλικία.

   Ένα παράδειγμα της διαφορετικότητας της Προαγωγής Υγείας στο σχολείο από τον εκπαιδευτικό και της Αγωγής Υγείας από έναν επαγγελματία υγείας είναι ότι στην πρώτη περίπτωση οι μαθητές μαθαίνουν ότι πρέπει να βουρτσίζουν τα δόντια τους και να προσέχουν τη διατροφή τους για να έχουν υγιή δόντια. Στη δεύτερη περίπτωση ένας οδοντίατρος θα τους εξηγήσει πώς πρέπει να βουρτσίζουν, τι άλλα μέσα στοματικής υγιεινής οφείλουν να χρησιμοποιούν και πώς, έως να καταρτίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα στοματικής υγιεινής για τις ιδιαίτερες ανάγκες (π.χ. συνωστισμό και «στραβά δόντια») του κάθε παιδιού-ασθενούς.

Ενίσχυση της Αγωγής Υγείας σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες από εξειδικευμένους επαγγελματίες σε συνεργασία με αντίστοιχους ιατρικούς και οδοντιατρικούς συλλόγους

   Κάθε πότε χρειάζεται να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο;

   Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Κι αυτό γιατί πλέον η οδοντιατρική φροντίδα δεν υπακούει σε δογματικούς κανόνες. Στηρίζεται στα επιστημονικά δεδομένα και προσεγγίζει τον κάθε ασθενή για αυτό που είναι. Εξατομικεύεται δηλαδή η προσέγγιση ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή. Για κάποιον μπορεί να αρκεί μία επίσκεψη το χρόνο, για κάποιον άλλο 1 έτος μπορεί να έχει οδηγήσει σε υποτροπή κάποιας νόσου (π.χ. ουλίτιδας, περιοδοντίτιδας) ή σχηματισμό νέων βλαβών (π.χ. τερηδονών). Έτσι, κάποιοι μπορεί να χρειάζονται επανεξέταση ανά εξάμηνο, τετράμηνο ή ακόμη και ανά μήνα ή δίμηνο.

   Το χρονικό αυτό διάστημα δεν αποτελεί κι αυτό μια σταθερά για τον κάθε ασθενή. Η συχνότητα σχετίζεται άμεσα με την ικανότητα διατήρησης του θεραπευτικού αποτελέσματος από την πλευρά του ασθενούς και πρόκειται για μία δυναμική κατάσταση. Όσο δηλαδή συμμορφώνεται ένας ασθενής με τις οδηγίες που του δίνονται τόσο πιο αραιά θα γίνονται τα διαστήματα της επανεξέτασής του.

Η οδοντιατρική φροντίδα δεν υπακούει σε δογματικούς κανόνες. Στηρίζεται στα επιστημονικά δεδομένα και είναι εξατομικευμένη

   Δώστε μας τρεις βασικές συμβουλές για ένα όμορφο και υγιές χαμόγελο.

   1).  Επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας. Κάντε όποιες θεραπείες και αποκαταστάσεις χρειάζονται. Έπειτα προσεγγίστε το κομμάτι της αισθητικής.

   2). Ακολουθήστε τις οδηγίες «συντήρησης» του αποτελέσματος που θα σας δοθούν. Η αλλαγή ξεκινάει από εσάς σαν επιθυμία, πραγματοποιείται με τον οδοντίατρο και συντηρείται από εσάς όταν και ο τρόπος ζωής αλλάξει ώστε να την υποστηρίξει: βουρτσίστε συχνά και σωστά, κάντε νήμα!

   3). Μην ξεχνάτε τις επανεξετάσεις σας. Στοχεύστε στην πρόληψη και όχι στη θεραπεία.

   Κύριε Κιοσπέ ευχαριστώ πολύ. Εύχομαι να εισπράττετε πολλά…πολλά προσωπικά και επαγγελματικά χαμόγελα!